1. YAZARLAR

  2. Müh. Ömür KARATAŞ

  3. Gemi Ekipmanları Tasarım Bekliyor!
Müh. Ömür KARATAŞ

Müh. Ömür KARATAŞ

Ortech Marine A.Ş Genel Müdürü

Gemi Ekipmanları Tasarım Bekliyor!

A+A-

Gemi ekipmanları; geminin bileşenlerini teşkil eden binlerce tasarımı ihtiva eder. Gemi sistemlerin geliştirilmesi gemilerin ergonomik ve dinamik yapıya kavuşturulmasında, ekipmanlar önemli rol oynamaktadır.

Gemi ve Yatların genel tasarımında; sadece dış çizgiler ve ana gövde yani tekne tasarımı tekil yapıya sıkıştırılmış olup, test ve deneylerle sonuçta bilinen dizaynları doğrula­maktadır. Tekne tasarımı yaparken genel tasarım yapısın­dan etkilenmemek ve kabul edilmiş sınırların dışına çıkmak oldukça zor olup önceliklerin dışında tasarım yapmak yerine kopyala yapıştırın önüne geçilememektedir.

Ekipman tasarımında ise; oldukça geniş bir alan ve ekipman yapısı tasarlanmayı beklemektedir. Özellikle de­ğişen ve zorunluluk taşıyan regülasyonlar gereği gemilerde ve Yatlarda bulundurma zorunluluğu taşıyan sistemler bugüne kadar tasarlanıp imalatı yapılıyor olması gerekirken Armatör ve işletmeciler; Ekipman ihtiyaçlarını yurt dışından temin etmek için araştırmalarını sürdürmektedir.

Yurt dışından temin edilen sistem ve ekipmanlar; ül­kemizde üretilmediği sürece, ekipmanların servis ve yedek parça planlı bakım gereği yetkili servis zorunluluğu tekne ya da geminin inşasında diş ekonomiye bağlılığını arttıracaktır.

Geminin ekipmanlarından en kritik özelliğe sahip olan gemi pervanesi, Dümen donanımı, Sterntube, Bow thruster ,Stern truster, Balast water treatment system, Exhaust Gas scrubber, Irgatlar, Kreynler, Pompalar, Motorlar,Jeneratorler, Swage treatment sistemler, Elekt­ronik seyir cihazları, Haberleşme cihazları, Kompresörler, Kazanlar, İncineratörler, Seperatörler, Soğutma ve ısıtma sistemleri binlerce ekipmanlar saymakla bitmeyen her biri; birbirinden farklı bileşenleri içeren yapıda tasarlanmayı özellikle anlaşılmayı beklemektedir.

On yaşında satın alınan bir konteyner gemisi; bakım onarım ve kontrol için havuza alındığında, alışa gelmedik pervane görünümü ile karşılaşan armatör yetkilileri; Gemi pervane kanatlarının hasarlanmış olduğunu düşünerek, pervane kanat uç kıvrımlarını düzeltmek için yerinden söktürüp tez­gaha kaldırmışlar uzun uğraşılardan sonra uçları düzeltilen pervane kanatlarını yerine taktıktan sonra seyre çıkarılan gemide; Artan vibrasyon ve hız düşümünün sebebini araştırmaya başlayınca karşılaşılan acı ve pahalı gerçek; Aslında uçları eğrilmiş olduğu görülen pervane kanatla­rının; farklı bir tasarıma yönelik pervane kanat uçlarında pozitif güç kayıplarını engellemek için tasarlanmış olduğu anlaşılmıştır.

Gemi sanayimizde ekipmanları satın almak yerine tasar­lama için çalışmalar başlatılmış olması bu denli yaşanmış bariz hatalara maruz kalan ve gereksiz bedeller ödeyen deniz şirketlerinin kararlarında önem arz etmektedir.

Gemi Ekipman tasarımına yönelmek için ilgili eği­tim kurumları, tasarım ofisleri, mesleki kuruluşlar özendirici çalışmalar yapmak için kolları sıvamaları gerekecektir.

Gemi düdüğü’nün tasarımını yapamayan ve ithal etmekle yetinen gemi sanayinin yat ve tekne tasarımında gemi ekip­manlarını göz ardı ederse, yeni gemi inşada yerlilik oranı; yüzde yirmilerde kalacaktır.

2020 yılı dönüm noktası olarak, dünya gemi sanayinin yüz­yıl boyunca yapılmayan değişikliklere uygulamaya başlaya­cağı ve Deniz yolu taşımacılığında ticaretin bu değişikliklere bağlı olarak el değiştireceği açıklık kazanmıştır.

Gemilerin taşıdığı balast suları için arıtma sistemleri ve ekipmanların kurulma zorunluluğu getirilmiş olup, bütün dünya ülkeleri bu ekipmanları üretmek ve pazarlamak için yarışırken, bizim gemi sanayimizde gemilerde kullanma zo­runluluğu başlayan Balast suyu arıtma sistemlerini üretmek şöyle dursun tasarlamak için herhangi bir çalışma maalesef yapılamamıştır.

Geminin içerisinde kullanılan haberleşme cihazları yangına dayanıklı olması açısından ex proof (patlamaya neden ol­mayan) üretilmesi ve bütün gemilerde kullanılma zorunlulu­ğu getirildiği halde bu konuda iddialı üretimler yaptığı bilinen kuruluşlarımızca bir çalışma yapılmamış olup ithal edilmesi tercih edilmektedir.

Emisyon kısıtlaması nedeni ile gemi yakıtlarında ve yakıt yakma sistemlerinde gemi yürütme ekipmanlarında farklı güç kaynaklarına yöneldiği halde Bizin gemi sanayinde kayda değer yenilik çalışması araştırma çalışmaları yabacı Deniz firmalarının ülkemiz tersanelerine yaptırdığı teknelerin ekipmanlarını yurtdışından getirmekten öteye geçememiştir.

Alternatif yakıt çeşitliliğini arttırmak için ekipman ve sistem üretimi için araştırmayı bizim dışımızda ülkeler yaparken bize; hangisi daha iyidir’ i seçmekten başka şans bırakılmamıştır. Ülkemizin araştırma Geliştirme ve teşvik yapısına baktığımızda; Deniz sanayine ayrılan miktar göz ardı edilecek kadar küçüktür.

Alternatif yakıt arayışının yanı sıra alternatif güç kaynakları önemini gittikçe arttırmaktadır. Ülkemizde özellikle İstanbul un görünen güzelliğini seyretmek amacı ile Haliç’te koşul­landırılmak istenen elektrik motorlu akü tahrikli gezi tekneler seçilen ekipmanların yetersizliği nedeni ile seyir özelliğini yitirip balık ekmek teknelerine dönüştürülmüştür.

Araştırma geliştirme olgusundan yoksun bu gibi çalışmaların sonuçsuz bırakılması, yeni araştırmaların ve fikirlerin ortaya çıkarılmasına engel teşkil etmek­tedir.

Bu amaçla Üniversitelerin, mesleki örgütlerin ve deniz sanayiinde önemli olgu yaratacak ekipman ve sistemlerin tasarlanmasında ve üretilmesinde standartlara uygunluğu­nun sağlanması için gerekecek alt yapının oluşturulması; Teşvik ve destek kurumlarının koşulsuz destek vermesi ile stratejik yatırım kapsamında değerlendirilmelidir.

Rüzgâr enerjisi ile güç sistemleri desteklenen ticari gemiler, yakıt hücreleri ile beslenen gemi ve tekne tahrik sistemleri, uzun ömürlü aküler ve güneş enerjileri ile beslenen gezi tek­neleri akla gelen ekipmanlar olup tasarlanıp ve geliştirilmele­ri henüz tamamlanmamıştır. Bu ekipmanların üretilmesinde ticari üstünlüğü arttıracak yatırım ve işletme maliyetlerinin efektif hale getirilmesi için yarışmalar düzenlenerek toplum­sal etkinin ve ilginin arttırılması özendirilmelidir.

Ülkemiz Gemi sanayisinin önünde önemli bir fırsat gibi duran gemi ve yat ekipman tasarım ve üretimi; geleceğin en önemli yatırım ve istihdam yapısını oluşturması için henüz vakit geçmemiştir. Yapmamız gereken gemi ekipman tasarım ve üretim seferberliğini başlatarak gemi inşasında gemi ekipmanlarının üretimi için farkındalık yaratacak kon­feranslar eğitimler düzenleyerek ülkemizin potansiyel sanayi gücünü gemi ekipman üretimine organize etmek stratejik önem arz etmektedir.

Bu yazı toplam 1056 defa okunmuştur.
Önceki ve Sonraki Yazılar

YAZIYA YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.