Çatışmalar, yaptırımlar ve artan üretimin küresel tedarik hatlarını zorlaması, navlun maliyetlerini nadir görülen seviyelere taşıdı.

Ham petrol taşımacılığında ana hatlarda elde edilen günlük kazançlar bu yıl %467 artarak en büyük sıçramayı gösterdi. Sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve demir cevheri taşımacılığı ücretleri de sırasıyla dört ve iki kattan fazla yükseldi. Normalde mevsimsel durgunluk nedeniyle yıl sonunda düşmesi beklenen navlun maliyetleri, bu kez tersi yönde hareket ediyor.

Gemilerin yük taşımak için denizde daha uzun süre kalması da maliyet artışına katkı sağlıyor. Birçok nakliye yöneticisi, bu sıkışıklığın en azından gelecek yılın başlarına kadar devam edeceğini öngörüyor.

Petrol tankeri filosu işleten Frontline Management AS’nin CEO’su Lars Barstad, geçen ay yaptığı kazanç görüşmesinde “Eski usul, son derece sıkışık bir fiziksel nakliye piyasası görüyoruz. Herhangi bir zayıflık görmüyoruz,” dedi.

Ham petrol tankerlerinde fiyatlar; Orta Doğu’daki üretim artışı, ABD’nin iki büyük Rus petrol şirketine uyguladığı yaptırımlar ve Asya’da yükselen talep nedeniyle tırmanıyor. ABD’den Avrupa’ya LNG taşımacılığının maliyeti ise Kuzey Amerika’daki yeni projelerin daha fazla gemiyi bağlamasıyla son iki yılın en yüksek seviyesine çıkmış durumda.

Tahıl ve cevher taşımacılığına referans kabul edilen endeks, Gine’de dev bir demir cevheri projesinin yakında faaliyete geçeceğine yönelik beklentiler ve Çin açıklarındaki hava kaynaklı gecikmelerin arzı azaltmasıyla Kasım ayı sonunda 20 ayın zirvesine ulaştı. Önemli güzergâhlardaki çatışmalar da maliyetlerin genel artışında etkili oluyor.

İran destekli Husilerin Kızıldeniz’de ticaret gemilerine yönelik saldırıları nedeniyle bazı gemiler Afrika’nın güneyinden dolaşmak zorunda kaldı. Bu durum, teslimat sürelerini uzatarak ton-mil talebini artırdı ve yüklerin normalden çok daha uzun süre taşındığını gösterdi.

Navlun fiyatları Kasım sonundaki zirveden bir miktar gerilese de etkileri devam ediyor. ABD’li LNG alıcıları kargo yüklemelerini ertelemeyi düşünürken, bazı petrol tankeri operatörleri kârlarını artırmak için daha uzun rotalara yöneliyor.

Gemi brokerlarının aktardığına göre, son haftalarda süper tanker operatörlerinin uzun seferleri tercih etmesi, bazı Hint rafinerilerini Orta Doğu’dan aldıkları ham petrolü zamanında teslim edebilmek için normalde kullandıkları tek büyük tanker yerine iki küçük tanker kullanmaya zorladı.

Sektörde uzun süren düşük kazanç döneminin ardından gelen bu yükselişe rağmen şirketler, pahalı yeni gemi yatırımlarında temkinli davranıyor. Kızıldeniz’de durumun normale dönmesi hâlinde fiyatların hızlıca düşebileceği ihtimali de bu tutumu güçlendiriyor.

Drewry Maritime Services direktörü Jayendu Krishna, “Bir gemi sahibiyseniz para kazanmışsınızdır ve sıkıntıda değilsinizdir. Ancak belirsiz sektör görünümü nedeniyle pek de iyi bir ruh halinde değilsiniz.” değerlendirmesinde bulundu.