Metaverse - meta (eski Yunancada "ötesi") ve evrenin bir daralması - dijital dünyanın en büyük figürlerinin dikkatini çekmeye başlamıştır. Artık neredeyse herkes sosyal medyada ve çoğu insanın Facebook profili var. Facebook CEO'su Mark Zuckerberg de metaverse'i internet'in geleceği olarak görmekte ve bundan o kadar emin ki, onu grubunun odak noktası ve yeni kimliği haline getirdi. Bilineceği üzere 2021'in sonunda Facebook, adını Meta olarak değiştirdi. Mark Zuckerberg, ticari beklentileri muazzam olan metaverse ile ilgilenen tek kişi değil elbette. PwC'ye göre, metaverse 2030 yılına kadar 1.500 milyar dolar değerinde olabilir! 

Ama metaverse tam olarak nedir? Ve lojistik dünyası için somut olarak neyi değiştirecek? 

Metaverse, markalar ve müşteriler arasında yeni bir alışveriş kanalı açarak, sanal ürünlerle gerçek dünyadan veya gerçekleşmeden önce etkileşime girmeyi mümkün kılacak gözüküyor. Bu sayede evin sanal bir kopyasında mobilya deneyebileceğiz veya salonlarımızı inceledikten sonra, beğendiğimiz kanepe veya sehpanın farklı modelleri arasında gezinmek mümkün olacak. Ayrıca fiziksel varlığımızın o andaki (t) yansıması olan avatarlar oluşturabileceğiz ve sanal sitelerde kıyafetleri denemesini sağlayarak kesimini, rengini ve bedenini kontrol edebileceğimiz ve satın almadan önce görünüşümüzden emin olabileceğiz. Bu şu anda kısmen bazı internet siteleri tarafından denenmeye çalışılan bir deneyim. Ancak erişimin kolaylaşması ve araya girecek diğer boyut algıları ile bunu evin içinde ve görecekmiş gibi deneyimlemek özellikle perakendede çığır açacaktır.

Bu alanda yapılabilecek daha pek çok şey var çünkü sanal bir dünyada olasılıklar alanı artıyor. Markalar çok daha geniş bir ürün yelpazesi sunabilecek, kişiselleştirme hizmetleri sunabilecek. Yeni ürünleri büyük kolaylıkla test edebilecekler, aynı zamanda tüm geliştirme ve üretim maliyetlerini ödemeden müşterilerin ilgisini kontrol edebilecekler. Somut olarak, müşteriler başlangıçta baştan çıkarılacak, Bitcoin ile satın alacak ve "mükemmel" ürünleri seçtikleri yerde teslim alacaklar. İhtiyaçlarını karşılamak için teklifin bu şekilde çoğaltılması, lojistiğin, merkezileştirilmiş, son derece konsantre depolama noktalarına dayalı, bir kişiselleştirme üretebilen veya sonuçlandırabilen ve geniş bir alana (Avrupa, Amerika...) çok hızlı bir şekilde hizmet verebilen yeni bir modele doğru gelişmesini zorunlu kılacaktır. 

Şu anda "sokaktaki fiili alım" ve "web" ticareti arasında dengelenen iki kutupluluk, ek bir müşteri ilişkileri kanalıyla kodlarının yeniden değiştiğini göreceğiz ki bu, tek siparişlerin hazırlanmasını ve teslim edilmesini daha da fazlalaştıracaktır. Ama tıpkı gerçek dünyada olduğu gibi, sanal tüketim ile sanal üretim arasındaki akışları yönetmek zorunda kalacağız.

Kişiselleştirilmiş sanal spor ayakkabılar üreten bir şirket örneğini ele alalım: Ayakkabıları müşterinin isteğine göre ayarlamak için bugün hala insan müdahalesi gerekiyor. Bu, bir kişinin günde yalnızca sınırlı sayıda spor ayakkabısını özelleştirebileceği için üretim sıkışıklığı olabileceği anlamına gelir. Sistemlerdeki zeka ile eğilimleri tahmin edebilir, satın alma niyeti tahminleri veya olay ön satışları yapabilir ve üreticinin hazırlanmasına izin verebiliriz. Örneğin, yarı mamul ürünlerin %80'ini önceden üreterek somut talebin gelmesine karşı çok tepkili olabilir. Ürünlerin son haline getirilmesi, kişiselleştirilmiş paketleme dahil olmak üzere otomatik sayısal kontrol ekipmanları ile yapılabilmektedir.

Yani bunun gideceği nokta fiziksel depoların yönetiminin de meta veri deposu tarafından dönüştürülmesidir.

Şu anda dünyada yeni yeni yerleşen 'dijital ikiz' konsepti daha da ileriye taşınacaktır. 

Deponun her yerine yerleştirilmiş, sadece mekanları haritalamakla kalmayıp aynı zamanda malların ve personelin hareketini veya yapılan aksiyonları da takip eden minyatür kameralar eşliğinde yapay zeka ile birleştirilmiş dijital ikiz, iyileştirme yolları bularak, deponun işleyişini optimize edebilir ve aynı zamanda mevcut olan iş yapış şekli konusunda alternatifler üretir. Bununla da kalmaz; deponun bu son derece sadık modellemesi ile örneğin, yeni çalışanları daha hızlı entegre etmek veya hassas noktaları sanal eylemlerle ve dolayısıyla tehlikesiz göstermek için lojistik sahasına sanal bir ön ziyaret yapılabilir. Depo yönetimi işlerinde (forklift sürücüleri, sipariş toplayıcılar vb.) uzaktan eğitim almak da mümkün olacaktır. Günümüzde özellikle Avrupa ve Amerika’da operatörlerin eğitilmesi hem maliyetli hem de zaman alıcıdır, özellikle faaliyetin dönemsel olarak yüksek mevsimselliği geçici işçi kullanımını gerektirdiğinden gelecekteki her operatör evde eğitilebilirse, depo yöneticisi ilk günden itibaren gemide yetkin ve üretken personele sahip olacağından emin olacaktır.

"Metaverse" teriminin lojistik çerçevesinde sadece depo veya karayolu alanındaki optimizasyon ile düşünmek haksızlık olur düşüncesindeyim. 

Yeni internet bağlantılı gadget'ların kullanımı ve uygulanması yoluyla kullanıcılara çok-duyulu bir deneyim sağlayan sanal dünyaların konsolidasyonu ile çevrimiçi trend, artırılmış ve sanal gerçeklik (VR), yapay zeka (AI) ve Nesnelerin İnterneti (IoT) gibi teknolojileri entegre edecek ve lojistiği de çok daha verimli bir şekle sokacaktır.

Deniz taşımacılığında ise Metaverse'in diğer yönleri kadar gösterişli veya çekici olmayan bir diğer bileşeni, merkezi olmayan finans gibi gözükmektedir. 

Blok zinciri tarafından mümkün kılınan merkezi olmayan finans (veya kısaca DeFi), ihraç eden bankaları, alacaklıları ve diğer aracıları ortadan kaldırarak ekonomik sistemimizi önemli ölçüde daha verimli hale getirecektir. Bunun sonucunda Metaverse'de iş yapmak, denizcilik sektörü için daha kazançlı ve karlı olabilir. Bu yeniliklerin herkese fayda sağlaması için blok zincirinin kolaylaştırdığı şeffaflıktan tam olarak yararlanabiliriz. Denizciler de, işverenlerinin ne kadar para kazandığını görebilir ve ardından emekleri için endüstri standartlarıyla orantılı olarak adil bir ücret aldıklarını doğrulayabilirler.

İlk Dubai Metaverse Assembly 28 Eylül 2022’de Dubai'deki Emirates Towers'ta yapılmıştır. The Analysis Group'a göre, metaverse on yıl içinde küresel ekonomiye 3 trilyon USD ekleyebilir. Bugün Dubai’deki lojistik ve liman yöneticileri bölgeyi daha da büyük ve küresel bir hub yapmak için depolama ve terminal operasyonlarının simülasyonları, konteyner ve gemi onarım denetimleri, güvenlik eğitimi ve diğer ticari kullanımlar dahil olmak üzere hizmetlerin genelinde meta veri deposunun kullanımını araştırmaktadırlar. 

Örneğin DP World, yeni dijital çözümler oluşturmak için bölgedeki ikinci teknoloji ofisi olan Hindistan'ın Bangalore kentinde yeni bir teknoloji merkezi açmış ve önümüzdeki aylarda üçüncüsünü açmayı planlamaktadır.

Doğal olarak akla gelen soru şudur: Tedarik zincirleri geleneksel olarak fiziksel ürünleri satın almak, yapmak, depolamak ve taşımak için inşa edilmişse, dijital ürünlerden ve dijital deneyimlerden oluşan dijital bir dünyaya geçiş, tedarik zincirlerinin önemini azaltır mı? Yoksa Metaverse onları geliştirir ve tamamen yeniden tanımlar mı? Metaverse, ürünlerin nasıl yapıldığı, dağıtıldığı ve satıldığına dair 3D temsillerle tedarik zinciri şeffaflığını artıracak ve bu aynı zamanda ilgili paydaşların teslim süreleri, nakliye süreleri, nakliye gecikmeleri ve hatta gerçek zamanlı nakliye maliyetleri hakkında görünürlük kazanacağı anlamına gelecek ise varsayılabilecek şeffaflık ve görünürlük, tedarik zincirlerinin güvenini ve etkinliğini artıracaktır.

Lojistik, meta veri deposunun gelişinden en çok yararlanan sektörlerden biri olabilir. Bu yeni teknoloji, süreçlerin optimizasyonuna, maliyet aşımlarının ortadan kaldırılmasına ve çeşitli tedarik zinciri unsurlarının bağlanabilirliğine yardımcı olacaktır. Sonuç olarak, metaverse'in benzeri görülmemiş bir oranda geliştiğini ve gelecekte lojistik endüstrisini kapsamlı bir şekilde etkileyerek yakında vazgeçilmez bir unsur olarak ortaya çıkacağını iddia etmek mantıklıdır!

Tüm Denizcilere Allah Selamet Versin.

Kaynaklar:
(1)    Logistics Management / Peerless Media LLC