Akay DOĞUSEL
TRX Marine – Finans Müdürü

2020 yılında kurulan TRX Marine, katma değeri yüksek teknolojik çözümler sunarak çevre dostu gemiler üretme hedefiyle yola çıktı. Sektördeki deneyim ve tutkuyla donanmış bir ekip tarafından yönetilen şirket, sürdürülebilirlik ve teknolojinin işin temel taşları olduğu inancıyla, denizcilik endüstrisinde önemli bir dönüşüme öncülük etmeyi amaçlıyor. TRX Marine’in bu motivasyonunu, sıfır emisyon ve temiz teknoloji konusundaki çalışmalarını Akay Doğusel ile konuştuk.

TRX Marine'in kuruluş sürecinden ve motivasyonundan bahsederek başlayalım isterseniz.
TRX Marine 2020 yılında katma değeri yüksek teknolojik ve çevreye duyarlı gemiler üreterek ihraç etmek isteğiyle kuruldu. TRX’de tüm paydaşların kazanacağı bir ekosistem oluşturarak ülkemizin ihracatına katkıda bulunmak en büyük motivasyonumuz oldu. İlk 2 yıl planlama ve teklif süreçleri ile geçtikten sonra 2022 yılında ilk siparişimizi alarak üretime başladık.

Sürdürülebilirlik ve teknoloji, TRX Marine'in işinin temel taşlarıdır. Denizcilik sektöründe çevresel etkileri en aza indirebilmek adına, elektrikli ve hibrit teknolojiye dayalı çözümler üretiyoruz. Yüksek teknolojiye sahip, çevreci gemilerimizle sektördeki dönüşümün öncülerinden olmayı hedefliyoruz. 

Bu çerçevede, gemilerimizin tasarımından üretimine kadar olan süreçte en son teknolojiyi kullanarak, enerji verimliliği ve çevre dostu özellikleri ön planda tutuyoruz. Türkiye'nin denizcilik sektöründe sürdürülebilirliği desteklemesine katkıda bulunarak, çevre dostu projelerle ihracat potansiyelini artırmayı amaçlıyoruz. 

Faaliyet alanlarınız ve hizmetlerinizle ilgili bilgi alabilir miyiz?
TRX Marine olarak ana faaliyet alanımız yeni gemi inşaatı diyebiliriz. Fakat sadece inşa değil öncesindeki mühendislik aşamaları ve tasarımın iyileştirilmesi, geliştirilmesi, müşterinin ihtiyaçlarına göre çözümler üretilmesi konusunda da müşterinin ihtiyaçlarını karşılayacak hizmetler veriyoruz. Mevcut tesislerimizde ağırlıklı olarak 40m altında elektrikli ve hibrit teknolojiye sahip çevreye duyarlı özel gemiler üretiyoruz. Bizim işimiz gemi üretmek. Elektrikli gemi denildiğinde akla gelen firmalardan olmak istiyoruz. 

Yeni inşa projelerinizi kendi tersanenizde yapıyorsunuz sanırım... Teknik kapasitesinden ve sertifikasyon süreçlerinden de bahseder misiniz?
TRX Marine olarak şu an Yalova Altınova bölgesinde AYKIN Tersanesi içinde projelerimizi hayata geçiriyoruz. Bu tesiste kapasite olarak 55 metreye kadar olan gemileri üretebiliyoruz. Fakat 55 metre üzeri gemiler için de üretim için alternatif çözümlerimiz mevcut olduğundan geniş bir yelpazedeki yeni inşa projelerine teklif vermekteyiz. Firma olarak kaliteye çok önem veriyoruz ve Rina kuruluşundan aldığımız ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001 sertifikalarına sahibiz. Ürettiğimiz gemiler için de istenen bayrak devleti ya da klas kuruluşuna göre çalışmalar yürütüyoruz. 

Teslimatlarınıza baktığımızda genellikle yurtdışına iş yaptığınızı görüyoruz. Özel bir tercih mi, yurt içinde çalıştığınız projeler var mı?
Kadromuza baktığımızda, özellikle yurtdışı projelerinde uzmanlaşmış bir ekip olduğumuzu görmekteyiz. Uzun yıllar boyunca, Norveç, İzlanda, Danimarka gibi Kuzey ülkelerine yüksek kaliteli ve teknolojik gemiler üretme deneyimine sahibiz. Bu nedenle, öncelikli olarak bu pazarları tercih ediyoruz. Türkiye'nin gemi inşa sanayisine baktığımızda geçtiğimiz yıl 2 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleştiğini görmekteyiz ve TRX olarak, talebe uygun olarak ihracata odaklanmış bir şekilde faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Bununla birlikte, yurtiçinde de talep olması durumunda, katma değeri yüksek ve teknolojik gemiler üretmekten memnuniyet duyarız.

Halen devam eden projeleriniz var mıdır?
2023 yılı sonunda ilk projemiz olan “AQS” (NB101) gemisini tamamlayarak Norveç’in önde gelen armatörlerinden AQS firmasına teslim ettik. Ardından Fransa’nın Lyon şehrindeki yeşil dönüşümün öncü projesi Elektrikli Nehir Tipi Kargo gemisi olan “Evoli Lyon”yi (NB102) tamamladık. Şu an ise Kanada için yine elektrikli römorkör gemisinin inşasını sürdürmekteyiz. 

Sıfır emisyon ve temiz teknoloji konusunda çalışmalarınız var. Özellikle sektörde iklimsel düzenlemelerin bir zorunluluk haline geldiği bir dönemde spesifik olarak bu alanlarda çalışıyor olmak ne tür avantajlar sağlıyor?
TRX, denizcilik endüstrisindeki artan iklimsel düzenlemeleri yakından takip etmekte ve bu doğrultuda sıfır emisyon ve çevre dostu teknolojilere odaklanmaktadır. Bu hedef doğrultusunda, şirket yenilikçi çözümler geliştirmekte ve sektördeki etkisini artırmayı amaçlamaktadır. Denizcilik sektörüne sürdürülebilir ve çevre dostu çözümler sunarak hem çevresel etkiyi azaltmak hem de rekabet avantajı elde etmek için çalışmalarını sürdürmektedir. Bu bağlamda TRX firması sıfır emisyon ve temiz teknoloji alanında sektörde önemli bir rol oynamayı hedeflemektedir.

Elektrifikasyon ve temiz teknoloji kurulumlarının çevresel faydalarının dışında ne tür faydalar ve avantajlar sağlıyor?
Elektrikli motorlar ve akıllı sistemler, güncellenebilirlikleri sayesinde sürdürülebilirlik konusunda önemli avantajlar sunar. Yazılım odaklı yapıları, teknoloji ilerledikçe ekipmanların daha uzun süreler güncel kalmasını sağlar ve daha yüksek performans elde etmeyi mümkün kılar. Bu özellik, mekanik sistemlerde mümkün olmayan bir avantajdır ve işletmelere rekabet avantajı kazandırır.

İklim krizinin yepyeni düzenlemeleri beraberinde getirdiği bir dönemde tam da bu işleri yapan bir firma olarak, denizcilik endüstrisindeki değişimi, dönüşümü ve geleceği yorumlar mısınız?
Denizcilik endüstrisi, iklim krizi ve çevresel endişeler gibi faktörlerin etkisi altında önemli bir dönüşüm yaşıyor. Bu dönüşümün temelinde, sürdürülebilirlik ve çevresel etkinin azaltılması gibi anahtar kavramlar yer alıyor. Geleneksel olarak, denizcilik endüstrisi fosil yakıtlara dayanıyordu ve bu da atmosfere zararlı emisyonlar salınımına neden oluyordu. Ancak, son yıllarda, çevre dostu teknolojilerin ve uygulamaların yaygınlaşmasıyla birlikte, endüstri önemli bir değişim sürecine girmiştir.

Bu dönüşümün bir parçası olarak, elektrikle çalışan gemiler, hibrit güç sistemleri, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı teknolojiler ve daha verimli taşımacılık yöntemleri gibi inovasyonlar ön plana çıkmaktadır. Ayrıca, gemi tasarımında ve işletmelerinde enerji verimliliğini artırmak için çeşitli önlemler alınmaktadır.

Gelecekte, denizcilik endüstrisinde sürdürülebilirlik ve çevresel etki azaltımı daha da önem kazanacaktır. Bu, katı düzenlemelerin yanı sıra tüketicilerin ve işletmelerin artan talepleriyle de desteklenecektir. Denizcilik endüstrisi, yenilikçi çözümler geliştirmek ve mevcut uygulamaları iyileştirmek için çaba sarf etmelidir.

TRX Marine gibi denizcilik endüstrisinde faaliyet gösteren firmaların bu değişime öncülük etmesi ve çevresel sürdürülebilirliği merkezine alması kritik önem taşımaktadır. Yenilikçi teknolojilerin benimsenmesi ve sürdürülebilir iş uygulamalarının teşvik edilmesi hem çevreye hem de endüstriye uzun vadeli faydalar sağlayacaktır.

Son olarak gerek Kızıldeniz'de yaşanan gerilim gerekse Panama Kanalı'nda iklimsel kaynaklı kriz denizcilik sektöründe önemli sorunlara yol açtı. Özel olarak bu gelişmeler sizi de etkiledi mi, genel olarak durumu nasıl yorumluyorsunuz?
Sektör olarak dünyanın birçok bölgesi ile iş yapıyoruz. Ürettiğimiz gemilerde kullandığımız malzemeler farklı coğrafyalardan geliyor. Lojistik sistemleri etkileyen krizler maliyet artışları ve parça tedarik zincirlerinde kırılmalara sebep olduğunda bizi de diğer firmalar gibi etkiliyor fakat her şeyden önemlisi insan sağlığını etkileyen savaş gibi olumsuzlukların olmamasını, dünyanın barış içinde olmasını temenni ediyoruz.