Buhar enerjisinin ve buhar makinelerinin denizcilikte kullanılmaya başlamasından bu yana sadece 235 yıl geçti. Buharlı gemilerin kullanılmaya başlanmasının tarihi olarak 1790 yılını verebiliriz. 

Çünkü bu tarihte ABD'li John Fitch, Delaware nehri üzerinde dünyanın ilk buharlı gemi yolculuğunu başlatmıştı. Bu nedenle bu tarihi denizcilikte buhar çağının başlangıç tarihi olarak alabiliriz.
Elbette o tarihten önce de buharlı gemi girişimleri olmuştu. Fakat bu girişimler henüz deneme niteliğinde girişimlerdi ve bunların bir kısmı da zaten başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

İnsanlık 1790'a kadar her türlü deniz taşıtını hareket ettirmek için sadece kas gücünden ve rüzgâr gücünden yararlanmıştı. Deniz taşıtlarının evrimi de bu iki kuvvetin daha etkin kullanılması bakış açısına bağlı olarak gelişme göstermişti. Fakat Avrupa'da 18. yüzyıldaki sanayi devrimiyle birlikte, ilk buhar makineleri, kontrol edilebilir ve güvenilir nitelikte çok büyük miktarlara varan enerji sağlamaya başlayınca, buhar enerjisinin ve makinesinin karadaki kullanımından bir süre sonra, bu imkânın deniz taşıtlarında da verimli bir şekilde kullanılabileceği anlaşıldı.

Önce maden ocaklarında, sonra da fabrikalarda ve kara ulaşımında kullanılan ilk buhar makinelerinin yarattığı en büyük problemlerden biri, bu aygıtların son derecede ağır olmalarıydı. Ancak deniz taşıtlarında ağırlık bir problem oluşturmuyordu. Bu nedenle deniz taşıtlarında buhar enerjisinden yararlanma çabaları hızlandı. 1783 yılında bir Fransız soylusu olan Abbans'lı Markis Claude, büyük bir gemi inşa etti ve gemisinde buhar gücüyle çalışan motor kullanmak istedi. Fakat Lyon şehri yakınlarındaki Saone nehri üzerinde suya indirilen bu gemi sadece bir kere çalışabildi ve bu çalışmasında da motorunun şiddetli sarsıntılarla bozulmasına kadar geçen 15 dakika içinde hareket edebildi.

ABD'li bir mucit olan John Fitch, 1787 yılında, her iki yanındaki küreklerle yönlendirilen ve başarılı bir şekilde çalışan ilk buharlı gemiyi yaptı. 1790'da da yukarıda belirttiğimiz gibi John Fitch, yolcu taşıyan ilk buharlı gemi servislerini başlattı. 1802 yılında ise Scotland'da buhar gücünden yararlanan başka bir öncü William Symington (1763-1831), buharlı bir römorkör olan Charlotte Dundas'ı yaptı. Bu römorkör o kadar güçlüydü ki, 70 tonluk iki mavnayı kolaylıkla çekebiliyordu.

Ancak buharlı gemilerin gerçek başarısı, ABD'li mühendis Robert Fulton (1765-1815)'un, ilk başarılı buharlı yolcu gemilerini 1807'de yapmasıyla ortaya çıktı. Bu gemiler, New York ile Albany arasında Hudson nehrinde 240 km’lik yol boyunca yolcu taşıyorlardı. Yelkenli gemilerle dört gün süren bu yolculuk, Fulton'un buharlı gemileriyle bir günden daha az sürüyordu.

1819'da New York'ta inşa edilmiş bir gemi olan Savannah'a bir buharlı gemi monte edildi ve Savannah gemisi buhar gücü kullanarak Atlantik'i geçen ilk gemi oldu.

The Great Western

The Great Eastern

Great Eastern'in inşası, 18 Ağustos 1855

Great Eastern'in Denize İndirilmesinden İki Ay Önce, Kasım 1857

Buharlı gemilerle Atlantik'in düzenli olarak geçilmesi çağının ise, İngiliz mühendis Isambarda Kingdom Brunel tarafından tasarlanan üç dev buharlı gemiden biri olan Büyük Batı'nın (The Great Western) 1837'de denize indirilmesiyle başlamış olduğunu söyleyebiliriz. Brunel'in Büyük Doğu'su (The Great Eastern) ise 1858'de denize indirildi. 211 metre uzunluğunda ve yaklaşık 19.000 ton ağırlığında olan bu gemi, 1800'lü yıllarda denize indirilmiş olan en büyük gemiydi.

Buharlı gemilerin güçlerini, hızlarını ve güvenilirliklerini ispatlamalarıyla birlikte savaş gemilerinin yapımı gündeme geldi ve 1880'li yıllarda birçok buharlı savaş gemisi inşa edildi. 19. yüzyılın sonlarında artık buharlı savaş gemilerinden oluşan deniz filoları oluşmuş durumdaydı.

Denizcilikte buhar enerjisinin ve makinesinin kullanıma girmesi, hiç şüphesiz denizcilik tarihinin en önemli dönüm noktalarından biridir. Çünkü böylece gemilerin hareket ve manevra kabiliyeti insan gücüne ve rüzgâr kaynaklarına bağlı olmaktan kurtulmuştu. Bu nedenle yeni enerji kaynağına bağlı olarak farklı teknolojik özelliklere sahip gemiler inşa edilebildi. Denizcilik teknolojisindeki bundan sonraki en önemli gelişim, petrol (daha sonra nükleer) enerjisi kullanan motorlu gemilerin ve denizaltıların ortaya çıkmasıyla kendisini gösterdi.

Günümüz dünyasında odun veya kömür kullanarak ürettiği buhar enerjisinden yararlanan buhar makineli gemi herhalde kalmamış durumdadır ama (bir enerji taşıma aracı olarak) buhar enerjisi kullanan gemiler hala denizcilikte belli (yerine göre önemli) bir yer işgal etmektedir.

Sanayi devriminin yarattığı bir teknoloji olan buhar enerjili gemi teknolojisi, tarihteki rolünü, petrol, elektrik ve nükleer enerjisinin doğuşundan sonra azalmış olsa da hala sürdürmektedir.