1. YAZARLAR

  2. Osman ÖNDEŞ

  3. Bigalı Armatör Ahmet Simaiş ve Bigalı Armatör Halil Bey
Osman ÖNDEŞ

Osman ÖNDEŞ

Gazeteci, Yazar ve Tarihçi

Bigalı Armatör Ahmet Simaiş ve Bigalı Armatör Halil Bey

A+A-

Ahmet Simaiş Karabiga Vapurculuk Mücehhezi firmasına ait bir fatura Koleksiyon evi Efemera Müzayedesinde satışa sunulmuştur.

Bu faturada Ahmet Simaiş’in fotoğrafı (Sirkeci Emin Paşa Vakıf Hanı 12) ve firma forsu da yer almaktadır. Fakat Ahmet Simaiş ve ailesine ait fotoğraflar bu makalem yayınlandığı tarihe kadar bulunamamıştır. Umarım ki bir yerlerden Ahmet Simaiş’e ait fotoğraflar ortaya çıkacaktır. 

Biga / Karabiga’lı Simaiş ailesinden; Ahmet Simaiş ve kardeşi Erol Simaiş’in anne tarafından dedesi Etfal ve Gureba Hastaneleri kulak burun, boğaz mütehassıslarından Dr. İhya Salih İnanç idi. Annesi Aliye, babası Fikret Simaiş’tir. Dr. İhya Salih İnanç ve eşi Fatma Seniha İnanç ’ın kızı Mahide Simaiş’tir ve çocukları Ahmet Simaiş ve Erol Simaiş’tir.

Mahide ve Firuzan Simaiş’in kayınvaldesi, Nur, İpek, Nazlı ve Ege’nin babaannesi, Fuat Geç’in baldızı A.Aliye İsanç 22 Ekim 2001’de vefat etmiştir. Cenazesi 23 Ekim 2001 Salı günü Pendik Camii Çarşı Camisinde kılınan öğle namazını müteakiben Merkezefendi Mezarlığı’nda defnedilmiştir. Aile Biga’lı idi. Biga’daki evleri günümüzde de mevcuttur. (Yeniden doğrulamaya ihtiyaç bulunmaktadır) Biga’da bir sokağa Ahmet Simaiş adı verilmiştir. Simaiş ailesinden 27 Nisan 1919 doğumlu olan İbrahim Simaiş, Biga Belediye Başkanı olarak görev yapmıştı. 27 Mayıs 2003’de vefat etmiş ve Biga Karacaçayır Mezarlığı’nda defnedilmiştir.  

1923 yılında Cumhuriyet’in kurulmasıyla armatörlüğe yönelen Ahmet Simaiş yük gemisi olarak kullanmak üzere, İngiliz Deniz Kuvvetleri’den kadro dışı bırakılmış 271 gt.’lik 12 Şubat 1918 inşa, baştarafında top donanımlı açık deniz balıkçı gemisi “John Bowler” i satın aldı. 


1926 yılı Türk Deniz Ticareti Yıllığı 7.ci kısımda Ahmet Simaiş’e ait Karabiga Vapurculuk Şirketi’nin de yer aldığı firmalara ait şirket gemi forsu ve gemileri hakkındaki çizelge.

Bu gemi Hall Russell & Co. Aberdeen Tersanesi’nde 626 Kızak numarasıyla inşa edilmişti. 3 genişlemeli 370 İHP güç üreten ana buhar makineli bir gemiydi. John Bowler 1919’da hizmet dışı bırakıldı. Ahmet Simaiş silahtan arındırılmış gemiyi satın aldıktan sonra genel yük / yolcu gemisi olmak üzere tadilata girişti ve gemiye “Karabiga” adını verdi. “Karabiga” İstanbul, İzmir, Ayvalık ve Çanakkale uğraklarında yük ve yolcu taşımacılığı yapan posta vapurları arasındaki yerini aldı. Ancak bu gemi bir açık deniz balıkçı gemisi özelliğinde bir mayın tarama gemisi idi.

Ahmet Simaiş 1924’de Alemdarzâde Biraderler’den “Gazanfer” isimli posta vapuru genel yük gemisini satın aldı. Bu gemiyi de tadil ederek 1927’de “Tekirdağ” adını verdi. Bu gemiyle Marmara Adası, Karabiga - Erdek uğraklı olarak yük ve yolcu posta seferleri yaptı. “Karabiga”yı 1929’da Dalgıç M.Muharrem Bey’e sattı. Bu gemi tadil edildi ve algarna haline getirildi. Ahmet Simaiş "Tekirdağ"ı 1930’da Muratzâde Mehmed Nedim’e sattı ve gemiye “Cide” adı verildi. 1930 yılında armatörlükten çekildi.

S.S Karabiga 
• Genel yük gemisi (HBVD - TC.) 
• 1918 yılında Hall, Russell & Co. Aberdeen tersanesinde “John Bowler” adıyla İngiliz Deniz Kuvvetleri adına 627 Kızak numarasıyla inşa edildi. Mayın gemisi olan John Browler, 271 gt., 150 dwt. idi Ana makinesi 3 genişlemeliydi ve 370 ihp güç üretiyordu. 1919’da kadro dışı bırakıldı. 
• 1923’de Ahmet Simaiş satın aldı ve “Karabiga” adı verildi. 
• 1929’da M.Muharrem satın aldı ve algarna olarak tadil etti. 1931’de adını “Bebek” olarak değiştirdi. 1935’de Sadık Bey satın aldı. 
• 1936’da karaya oturdu. Yüzdürüldü ve Haliç’te söküldü. 

S.S Tekirdağ 
Genel yük gemisi (HBKG - TCAU) 1876 yılında Bergsunds M.V. Akt., Stockholm tersanesinde “Jakobstad” adıyla Finska Angfartygs Akt., Helsingfort firması adına inşa edildi. 520 gt., 950 dwt. idi Ana makinesi 2 genişlemeliydi. 
• 1907’da Mme. S.B. Falz - Fein, Reval firmasına satıldı ve “Sophia” adı verildi. 
• 1919’de A.I.Zoritch & Co., Khorli firmasına satıldı ve adı değiştirilmedi. 
• 1922’de Societe Anonime de Transport “La Française”, Oran firmasına satıldı ve “L’Allette” adı verildi. 
• 1924’de Alemdarzâde Biraderler satın aldı ve “Gazanfer” adı verildi. 
• 1927’de Ahmet Simaiş satın aldı ve “Tekirdağ” adı verildi. 
• 1930’da Muratzâde Mehmet Nedim satın aldı ve “Cide” adı verildi. 
• 1935’de adı “Yenice” olarak yenilendi. 
• 18 Kasım 1941 günü Karadeniz’de Türkiye - Bulgaristan arasında İstanbul’a seyrederken SG215 borda numaralı Sovyet denizaltısı tarafından batırıldı.


23 Ocak 1929 tarihli Cumhuriyet ve Akşam Gazetesi’nde Tekirdağ vapuru hakkındaki haber.

23 Ocak 1929 tarihli gazetelerde kar ve tipi fırtınası yüzünden “Tekirdağ” isimli vapurun Kdz.Ereğli’de karaya oturduğu ve kaza mahalline kurtarma gemisi gönderilmesine rağmen yapılan çalışmalarda geminin kurtarılamadığı haberi yer almıştır.  

29 Ocak 1929 tarihli Akşam Gazetesi’ndeki habere göre Tekirdağ vapuru Kdz.Ereğli’ye sefer yapacağı zaman Liman Fen Heyeti tarafından muayene edilmiş ve denize elverişli bulunmuş. Diğer taraftan geminin Çarkçıbaşısı zincirin kısa olduğuna dair bir rapor vermiştir. Aslında 9 kilit olması gereken zincirin birkaç kilitten ibaret olması anlaşılmamıştır.

Bu rapora cevap verilmemiş ve Tekirdağ vapuru Kdz. Ereğli’ye hareket etmiştir. Ereğli önlerinde fırtına başlamış ve vapur demir atmaya mecbur kalmıştır. Fakat demiri denize atmak bir türlü mümkün olamamıştır! Çünkü zincir kısa olduğundan gemi demiri kısa kalmıştır. Ereğli limanında şamandıra olmadığından demir atmak zaruri olmuştur. Tekirdağ vapuru dalgaların cereyanına kapılarak sürüklenmeye başlamış, yanındaki gemiye bindirmişse de önemli bir hasar olmamış ve nihayet karaya oturmuştur.

Bu vapur kömür şilebi olduğundan yolcusu yoktu. Hadise hakkında Ereğli Liman İdaresi soruşturma başlatmıştır. Tekirdağ vapuru hayli zaman kurtarılamamış, sonunda yüzdürülmüş ve onarımı müteakiben 3 sene daha sefer yapmış ve Muratzâde Mehmet Nedim’e satılmıştır.

Ahmet Simaiş’in dedesi Dr.İhya Salih İşanç
Armatör kimliği ile Biga’lı Ahmet Simaiş’in dedesi Dr. İhya Salih İşanç, Türk KBB Derneği’nin ilk kurucularından idi. Dr. İhya Salih, İstanbul’da doğmuştur. 1900 senesinde Yüzbaşı rütbesiyle Askerî Tıbbiye’den diploma almıştır. Gülhane Tatbikat Mektebinde staj gördükten sonra, Askerî Tıbbiye’de açılan müsabaka imtihanına girerek 1908 yılında Seririyat-ı Üzniye, Enfiye ve Hançereviye Muallim Muavinliğine tayin olunmuştur. Muallim Muavini olarak çalıştığı sıralarda, Gurebayı Müslimin Hastanesinde o tarihe kadar olmayan Kulak, Burun, Boğaz Şubesini tesis etmeye muvaffak olmuş, aynı zamanda o hastaneye fahriyen devam etmeye başlamıştır. 1910 yılında kendi arzusu ile askerlikten istifa etmiş ve sivil hayata geçmiştir. 

Sivil hayata geçince Gureba Hastanesine muvazzaf olarak tayin olunan Dr. İhya Salih İsanç, ihtisasını tekemmül ettirmek için 1911 de Paris’e gitmiş, bir sene müddetle devam ettiği Lariboisier Hastanesinden sertifika almaya muvaffak olmuş, aynı zamanda hususi hastanelere devam ederek o zaman yeni inkişaf etmekte olan yemek ve nefes boruları hastalıkları üzerinde tetkiklerde bulunmuştur. 1912’de İstanbul’a dönünce Gureba Hastanesindeki vazifesine başlamıştır.

Ahmet Simaiş’in dedesi KBB Uzmanı Dr. İhya Saliç İşanç Balkan Harbinde önce Vardar Ordusuna Sıhhiye Müfettişi olmuş, sonra da Gülhane Hastanesinde Mecruhi askerlerin tedavisiyle meşgul olmuştur. Askerlikten terhis edilince Gureba Hastanesindeki vazifesine başlamıştır. 1933’de Guraba Hastanesinden, İstanbul Çocuk Hastanesi KBB Hastalıkları Mütehassıslığına tayin olunmuş ve 1936’da kendi arzusu ile tekaüt olmuştur. 

Dr. İhya Salih Bey; Merhum Salih Sabit’in oğlu, Seniha İşanç’ın eşi, Asuman Özbek ve Aliye Simaiş’in babası, Fikret Özbek ve Fikret Simaiş’in kayınpederi, Ahmet Simaiş ve Erol Simaiş’in dedesi. Saim, Harbiye Nezareti Müsteşar Muavini Rıfat, Prens Aziz ve Muharrir Burhan Cahit Morkava’nın bacanağı idi. 

27 Ekim 1960 akşamı Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 29 Ekim 1960 günü öğle namazını müteakiben Aksaray Valide Camii’nden kaldırılarak Merkez Efendi’ndeki aile kabristanında toprağa tevdi edilmiştir. (Kaynak: KBB Mezunları Derneği ve Burak Çetintaş)  

Ahmet Simaiş iflas ediyor
Ahmet Simaiş zamanla maddi sıkıntılar içinde kalmış ve İstanbul Asliye Mahkemesi Birinci Ticaret Daire’sine intikal eden alacaklılara ait dava sonucunda mahkemece iflasına karar verilmiştir. İflası nedeniyle alacaklılar için 27 Haziran 1929 tarihli gazetelerde İstanbul Asliye Mahkemesi Birinci Ticaret Dairesi yaptığı ilan ile “İstanbul Arnapolo Hanı’nda Vapurculukla meşgul Ahmet Simaiş Bey’deki alacaklarını kaydettirmiş olanları 3 Temmuz 1929 tarihine rastlayan çarşamba günü Saat 12’den 14’e kadar alacaklarını onaylattırmak amacı ile mahkeme iflas odasında hazır bulunmalarını duyurmuştur.” 

2015 yılında Biga Belediyesi’nin satın aldığı ve restorasyonu yapılan Mor Salkımlı Konak’ın 2023 yılında açılışı yapıldı. Bu konağın Simaiş ailesi ile bağlantısını araştırdım.  Bu konağın Biga Belediyesi’nden önceki sahibi olan Gönülhan ailesinden Şürkan Gönülhan’ın anlattığı üzere bu konağı babası 1964 yılında almış ve 2015 yılına kadar orada yaşamışlar.  


İflasına karar verilmiş olan Armatör Ahmet Simaiş’ten alacaklılar için Gazetelerde yer alan 27 Haziran 1929 tarihli mahkeme ilanı.

Mor Salkımlı Konak Gönülhan ailesine nasıl intikal etmiş?
Avlan Sokak’ın köşesinde olan 3 katlı apartman ve bizim ev, birisi kadı olan diğeri de onun kardeşi veya arkadaşı olan kişiler tarafından yapılmış. Evler birbirinin ikiziydi. Sadece bizdeki cihannüma fazlaydı. Onların köşe çıkmalı şekildeydi. Ama evler birbirinin aynısıymış zamanında. Annemin anlattığına göre bizim demir korkuluklar düz, onlarınki bombeli ve daha güzelmiş. Mesela onların duvarlarında kalem işi çok şahane süslemeler varmış. Bizim eve yani Mor Salkımlı Ev’e gelince, evi yapanlar taşınmışlar. Bir kızları varmış ve o kız çok küçük yaşta ölmüş. Sahipleri üzüntülerinden orada yaşamaktan vazgeçmişler ve evi Nalça’ların babası Süleyman amcanın, amcasına satmışlar.

Onlar ne kadar yaşadılar bilmiyorum. Evin girişinde ayakkabılığa girince iki tane bodrum var. O bodrumlardan birinde manda bakılmış eskiden. Evin bir oğlu varmış. O her sabah mandaların bakımını ve temizliğini yaparmış. Sonra Boşnak olan Kaçarlar lakaplı birisi almış evi. Kaçarlar da, şimdiki gözlükçü Nadir'in olduğu yerde manifatura dükkanı varmış. Çok varlıklı bir aileymiş onlar. Kalabalık bir aile olarak anne, baba, gelinleri ve kızı uzun bir süre orada yaşamışlar. Hatta çok yıllar sonra evin o zamanlar küçük olan çocuğu büyümüş, evlenmiş, torunları olmuş. 


Biga’da Mor Salkımlı konak -Biga’da bir sokağa “Ahmet Simaiş Sokağı” adı verilmiştir.

Ailede sesi güzel birisi varmış. Birisi de ut çalıyormuş. Zaman zaman fasıl heyetleri yaparlarmış çatı katında. Sonra işleri bozulunca İstanbul'a gitmişler ve ev uzun süre kirada durmuş. Sonra satılığa çıkmış ve annem de mahallesini çok sevdiği için eve talip olmuşlar. Mor Salkımlı Ev’e o şekilde sahip olduk. Daha sonra eve biraz tadilat yaptık. Konağı 2015 yılında Biga Belediyesi’ne sattık. O dönemde İsmail Işık başkandı. 

Bizim evin kapısına arkamızı döndüğümüzde, sol tarafta Sucukalar’dan bir aile vardı. Bizim bitişiğimizde annemin teyzesi, az önce bahsettiğim Safiye Karakaş oturuyordu. Avlan Sokak’ın öteki tarafına geçince, şimdi apartman olan yerde Orhan Ural vardı. İlköğretim müfettişiydi, onlar oturuyordu. Ondan sonraki 2 katlı tuğla ev, annemin halasının kızıyla evli olan Simaiş sülalesinden Mehmet Simaiş’in evi idi. (Röportaj: Çiğdem Özden Demiray. Lokum sekmesi Editör: Ahmet Tunç)

Biga’da Murat Başarı Camii’ne yakın olan Ahmet Simaiş Sokağı ile Mor Salkımlı Konağı’n olduğu Avlon sokağı ayrı yerdeler. Bu sokakta Simaiş ailesinden Mehmet Simaiş ailesinin oturduğu yazılı. Olasılıkla ve tercihen Biga Belediyesi tarafından bir başka sokağa Ahmet Simaiş Sokağı adı verilmiştir. Bu bilgi doğrulanmaya muhtaçtır.

Bigalı Armatör Halil Bey 
Bigalı olarak adı geçen Halil Bey ailesi köklerinin Girit göçmeni olup Erdek iskelesinden Biga’ya iskân edildikleri belirtilmektedir.


1926 yılı Türk Deniz Ticareti Yıllığı 7.ci kısımda Erdek Vapuru armatörü Bigalı Halil Bey’e ait Bigalı Halil Vapurculuk Şirketi’nin de yer aldığı (En alttaki satır) firmalara ait şirket gemi forsu ve gemileri hakkındaki çizelge.

Biga Halil Bey’in satın aldığı “Ravenna” isimli 1883 Stablimento Tecnico, Trieste inşa sac gövdeli tek pervaneli vapur; 402 dwt., 291 gt. ve Tam boy: 171.6 fr., Genişlik: 23.1 ft. Derinlik: 10.8 ft. idi. 2 genişlemeli ana buhar makinesi Stablimento Tecnico Trieste yapımı idi ve 65 nhp. güç üretiyordu. İlk adı “Psyche” olan vapur 1883 yılında Trieste’de kurulu Societe Ramognola di Navigazione adına inşa edilmişti.1924 yılında Bigalı Halil Bey tarafından satın alındı ve “Erdek” adı verildi. Bir süre İtalyan bayrağında sefer yapmıştır. 1929 yılında hizmet dışı yapıldı ve Haliç’te söküldü.      

Lloyd’s Register 1925 yıllığında Psyche isimli genel yük /yolcu vapurunun satıldığı ve “Erdek” adı verildiğine dair sicil kaydı.

Bigalı Halil Bey iflas ediyor 
Bigalı Halil Bey de kırıcı rekabetten nasibini almış ve daha fazla sürdüremeyerek 1934 yılı başında iflasını ilan etmiştir. İstanbul İkinci Ticaret Mahkemesi 19 Eylül 1934 günü gazetelere verdiği ilanla Müflis Bigalı Halil Bey’in alacaklılarına teklif olunan konkordato evrakının Adliye yangınında zayi olması üzerine bu kere dosyanın yeniden tanzim edildiği belirilerek şöyle duyuruda bulunulmaktadır: “…Bu kere dosya yeniden tanzim ve ihya edilerek mahkemeye tevdi kılınmıştır. Yemi Mahkeme 8 Ekim 1934 Pazartesi günü saat 14 buçuk olarak tayin kılınmış olduğundan konkordatoya itirazları olanların haklarını müdafaa için mezkûr gün ve saatte mahkemede hazır bulunmaları icra ve iflas kanunun 126.cı maddesine tevfikan ilan olunur.” 

Aynı günlerde; Sirkeci’de Yeni Postahane binasında bulunan Adliye’nin bahçesinde yığılı kağıtlar dışarıdan fırlatılan bir sigara izmariti yüzünde tutuşmuş ve Adliye yeniden bir yangın tehlikesi atlamıştır. İstanbul Galata Liman Han’daki Türk Vapurculuk Anonim Şirketi ise posta vapurlarına ait tarifesini muntazaman gazetelerde yayınlamayı sürdürmektedir. O günlerde Karabiga yolu için her cumartesi ve çarşamba günü Saat 20.00’de Tophane rıhtımından bir vapur kaldırılmaktadır. İlanlarda bu hatta hangi gemi konulacağı belirtilmemiştir. Bigalı Halil Bey, bir iflas olayı sonrasında armatörlük faaliyetlerinden çekilmiştir. Akıbeti hakkında bir kayda rastlanılmamıştır.

Bu yazı toplam 643 defa okunmuştur.
Önceki ve Sonraki Yazılar