Kuzey Koridorunun, Kuzeybatı Avrupa ile Güneydoğu Asya arasındaki seyahat süresinden yaklaşık 19 gün tasarruf sağlayacağı düşünüldüğünde araştırmalar, dünya çapındaki ticaret akışının üçte birinin bu kıtalar arasında gerçekleşeceğini ve nakliye süresinden tasarruf etmenin karbondioksit emisyonlarını önemli ölçüde azaltacağını göstermektedir.

Küresel ısınma sonucu deniz buzunda ciddi azalmalar Rusya'yı kuzey sınırı boyunca yeni güvenlik tehditlerine maruz bırakmakla birlikte, aynı zamanda yeni deniz yollarının açılması olmak üzere ticari fırsatlar da yaratmaktadır.

Colorado merkezli Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi (National Snow and Ice Data Center) araştırmacıları geçen yıl, okyanustaki yaz aylarındaki minimum buz kütlesinin, izlemenin başladığı 1980'lerdeki ortalamanın yaklaşık üçte biri kadar daha az olduğunu söylemiştir. Okyanusta yaklaşık bir milyon mil karelik buz kaybı yaşanması ve yüzyılın ortalarında Kuzey Kutbu da dahil olmak üzere yaz aylarında çoğunlukla buzsuz olması beklenmektedir.

Hal böyle olunca bunun getirdiği avantajları da kullanmak younda en etkili ülkelerden biri olan Rusya’nın anlaşma ve işbirlikleri son zamanlarda hızla artmıştır.

Geçen haftanın güncel, ancak gözden kaçtığını düşündüğümüz konusu Rus nükleer ajansı Rosatom’un yaptığı açıklamada, Rusya devlet başkanlığı tarafından yoğun bir şekilde desteklenen bir girişimin parçası olarak Kuzey Kutbu üzerinden konteyner taşımacılığını geliştirmek için Dubai'deki DP World ile bir ortak girişim kurulması idi.

Dünyanın önde gelen liman operatörlerinden biriyle yapılan anlaşma, Moskova'nın, Kuzey Denizi Rotası olarak adlandırdığı iddialı planlarını gerçekleştirmesine yardımcı olacak büyük uluslararası ortakları çekme becerisinin şimdiye kadarki en somut işaretidir. 

Dubai merkezli limanlar ve lojistik grubu DP World ile imzalanan anlaşma sonrasında Rus nükleer ajansı Rosatom konteyner taşımacılığını Kuzey Denizi Rotası (NSR) üzerinden ortaklaşa geliştirecekler. International Container Logistics adı verilen ortak girişim, %51'i Rusya'nın belirlenmiş altyapısı olan Rosatom'un bir birimine ait ve %49'u DP World'ün Rusya kolu tarafından sermayesi 960 milyon RUB (10,3 milyon USD) olacak şekilde ortak şirket kurulmuştur. (1) 

Şirket yöneticilerinin St. Petersburg kanallarında tur atan bir teknenin güvertesinde imzaladığı anlaşma, Rus projesine dünyanın en büyük lojistik şirketlerinden birinden ticari onay damgası vermektedir. 

Arctic Rotası, Kuzey Koridoru / Northern Sea Route (NSR), Rusya'nın Norveç sınırına yakın Murmansk'tan çalışmaya başlamış; zaman içinde iklim değişikliğinin ortaya çıkardığı avantaj ile Alaska yakınlarındaki Bering Boğazı'na giderek daha uygun hale gelmiştir. Batının Ukrayna üzerindeki yaptırımları nedeniyle ticareti doğuya kaydırmak için Rusya tarafından daha da kullanılmak istendiği için büyütülmektedir.

Aslında yakın geçmişe gidildiğinde Rosatom - DP World ilişkisi 2021 yılına dayanmaktaydı. İki şirket ortaklıklarını duyurduklarında o dönemin DPW CEO’sunun belirttiği gibi bir işbirliği önde gelen lojistik sağlayıcı olarak dünya çapında, akıllı, uçtan uca tedarik zinciri lojistiğiyle, Rusya'nın Asya ile Avrupa arasındaki ticaret akışını çeşitlendirme çabasını arttırmayı hedeflemekteydi.

Kuzey Koridorunun, Kuzeybatı Avrupa ile Güneydoğu Asya arasındaki seyahat süresinden yaklaşık 19 gün tasarruf sağlayacağı düşünüldüğünde araştırmalar, dünya çapındaki ticaret akışının üçte birinin bu kıtalar arasında gerçekleşeceğini ve nakliye süresinden tasarruf etmenin karbondioksit emisyonlarını önemli ölçüde azaltacağını göstermektedir.

En önemlisi, Kuzey Koridoru söz konusu olduğunda gemilerin uzunluğu, genişliği veya çekme yöntemi sorun teşkil etmemektedir. Rosatom’un hedefi iki firma arasındaki işbirliğinin, Kuzey Denizi Koridoru üzerinden deniz konteynerlerinin taşınması için ek bir ticaret koridorunun geliştirilmesini amaçlak olduğuna göre bu projenin doğrudan hedeflerinin arasında altyapı tesislerinin tasarımının tamamlanması ve gerekli yatırımların büyüklüğünün belirlenmesi yer almaktadır.

Rusya’nın Doğrudan Yatırım Fonu (Russian Direct Investment Fund ) ile yaklaşık iki milyar ABD doları tutarında bir yatırım yapılacağını ve Kuzey Denizi Koridorunun sürdürülebilir bir şekilde gelişmesine izin veren çözümler bulmak için işbirliğinin devam edeceğini duyurması önemlidir. (2) Zira Rusya sadece işbirlikçilerine koridorun sunduğu geçiş potansiyelinden yararlanma çağrısında bulunmayıp bunun yerine, ilgilenen ülkeleri doğrudan kalkınmaya katılmaya çağırmaktadır. Koridorun Rusya'nın Norveç sınırına yakın Murmansk'tan Alaska yakınlarındaki Bering Boğazı'na kadar uzanması büyük bir potansiyeli işaret etmektedir.

Konu anlaşmanın sonuçlarından biri olarak DP World ve Kuzey Denizi Rotasını yöneten Rus şirketi Rosatom, buz sınıfı konteyner gemilerinden oluşan bir filo tasarlaması da kuvvetle muhtemeldir. Şirketler ayrıca, konteynerlerin buz sınıfı gemilerden sıradan gemilere aktarılmasını sağlamak için deniz yolunun her iki ucundaki Murmansk ve Vladivostok'ta Rus limanlarının geliştirilmesi üzerinde de çalışacaklar;  bu, daha pahalı buz sınıfı gemilerin konteynerlerin varış noktasına kadar olan mesafenin tamamına değil, yalnızca Uzak Kuzey'e gitmesi için yeterli olacaktır.

Hatırlatmak gerekirse, Eylül ayı sonlarında Gazprom, Rus doğal gaz üreticisi Novatek'in kullandığı teslimat rotasını kopyalayarak, Rusya'nın Arktik suları üzerinden Çin'e ilk LNG sevkiyatını yapmıştı.

Genel olarak Kuzey Kutbu denizciliğinin ve özel olarak da NSR boyunca gemi taşımacılığının artık “küresel ölçekte yeni bir iş” olduğunu görülmektedir. 

Ticari olarak, giderek artan sayıda ülke ve şirketin Rus devletinin, Rusya devletinin sürdürülebilirliği konusundaki görüşünü paylaştığını göstermektedir. Asya ve Avrupa arasında halihazırda kurulmuş olan ticaret yollarına alternatif olarak siyasi açıdan bu, Rusya Federasyonu ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında gelişen ilişkilerin bir başka işareti olarak dikkate değerdir. Bir denizcilik ülkesi ve küresel bir denizcilik merkezi olarak BAE'nin Arktik denizcilik alanına katılımı, Asya bağlantılı yük ve lojistik sektörlerinde kilit bir rol alarak konumunu güçlendirmeye yönelik daha geniş stratejisinin bir parçasıdır. Asya'yı ana büyüme pazarı olarak gören DP World, Asya ile Avrupa arasındaki geçiş süresini önemli ölçüde kısalttığı için Arktik rotaların geliştirilmesinde hayati bir çıkara sahiptir. Arktik deniz taşımacılığına giriş, BAE'nin hızlı ve aslında stratejik açıdan önemli, gelişmekte olan bir deniz bölgesinde yer edinmesine, küresel bir ticaret ve lojistik merkezi olarak statüsünü pekiştirmesine ve Rusya ile bağlarını güçlendirmesine olanak tanıyacaktır.

Tüm denizcilere Allah selamet versin.

Kaynaklar:
(1) Reuters October 24, 20234:41 PM GMT+3
(2) Marine Insight