Bu dönemde 174 gemi, denetimleri geçemediği için toplamda 1.139 gün limanlarda bekletildi. Filonun yaşlı olmasının yanı sıra Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Türk gemilerin daha fazla denetlenmesi bu artışta etkili oldu.

Türk Armatörler Birliği (TAB), Türk Sahipli Gemiler Küresel Liman Devleti Denetimleri (PSC) 2023 raporunu yayımladı. Buna göre, son iki yılda büyüme trendine giren Türk sahipli gemi filosunda, limanlarda tutulma oranı 2022’de bir önceki yıla oranla yüzde 41 arttı.

TAB’ın son üç yıldır düzenli olarak yayımladığı çalışma kapsamında, Türk sahipli olan 1.460 geminin 2022 yılında küresel olarak 79 değişik ülkede girdiği 3.870 PSC denetimi analiz edildi. 2021 yılına göre Türk sahipli filonun denetim sayısı yüzde 13,6, tutulum sayısı da yüzde 41 oranında arttı. Türk sahipli filonun 2022 yılı içerisinde icra edilen 3.870 PSC denetiminden 1.345 adedinde eksiklik bulunmazken, geriye kalan 2.476 denetimde ise toplam 12.704 eksiklik tespit edildi. Eksiklik tespit edilen denetimlerin toplam denetim sayısına oranı yüzde 64 oldu. 2022'de PSC denetimine giren 3.870 gemiden 107 firmaya ait 154 (174 kez) gemi 31 farklı ülkede tutuldu. Bu tutulmaların toplam süresi 1.139 gün oldu. Raporda gemilerin tutulmasının 1.139 günlük bir ticari kayıp yarattığına vurgu yapıldı.

Konuyla ilgili değerlendirme yapan TAB Başkanı Cihan Ergenç, “Sadece bu rakamlara baktığımızda dahi genel kargo gemilerinin tonaj itibarıyla Akdeniz çanağı içinde yaptıkları taşımacılığın önemi buradan açıkça anlaşılıyor. Bu gemilerin denetim sayıları ve tutulma yüzdelerini dikkate aldığımızda bu konuda özel bir çalışma yapmamız gerektiği ortaya çıkıyor. Her ne kadar bu sonuca üç yıldır ulaşıyor olsak da bu yıl bu konunun çalışmasını başlatmayı umut ediyoruz” açıklamasını yaptı.

"Filonun acilen yenilenmeye ihtiyacı var"
Aynı zamanda Türk Loydu eski başkanı olan denizcilik sektörü uzmanı Cem Melikoğlu, Ekonomi gazetesine yaptığı açıklamada, tutulmalardaki artışın birkaç farklı nedeni olduğuna işaret ederek, şunları söyledi: “Türk sahipli filomuz yaşlandı. Küresel denizcilik örgütü IMO'nun emisyonu azaltmaya yönelik yeni regülasyonlarıyla uyum sağlamak bazıları için çok yüksek maliyet gerektiriyor. Bu yüzden eski gemilerle ancak zorunlu bakımlarla idare etmeye çalışıyorlar. Ayrıca Rusya ve Ukrayna ile yürüttüğümüz hassas dengeler böyle sorunlar yaratabiliyor. Ancak tutulma artış oranımızın dünya geneliyle uyumlu olduğu söylenebilir. Sonuç olarak Türk sahipli filonun yakın gelecekte ciddi şekilde yenilenmesi gerekecek. Türk armatörlerin bunu planlı bir devlet desteği olmadan yapmakta çok zorlanacaklarını düşünüyorum."

Yangın emniyeti, en büyük açık
Tutulma gerekçe gösterilen eksikliklerin ana eksiklik alanlarına göre bakıldığında yangın emniyeti 207 adet ile ilk sıradayken onu can kurtarma araçları, emercensi sistemler, seyir emniyeti, ISM, eksiklikleri takip ediyor.

Türkiye, yüksek riskli bayrak statüsünde
Öte yandan Türkiye USCG MoU bölgesinde 2020 yılında Yüksek Riskli Bayrak Devleti statüsüne alınmıştı. Türkiye’nin bu statüsünde herhangi bir iyileşme olmadı.

En fazla denetim Novorossiysk’de yapıldı
2022 yılında ülkeler bazında en çok PSC denetimi yapan ülke 8.706 adet denetim ile Amerika Birleşik Devletleridir. Onu sırasıyla Rusya federasyonu, Çin, Avustralya ve Japonya takip etmektedir. Türkiye 3.276 denetim ile 6. Sırada yer aldı. Tutulma sayıları dikkate alındığında ise 198 tutulum ile Rusya Federasyonu ilk sırada yer alırken onu İtalya, Çin, Avustralya ve Türkiye (98 Tutulum) takip etti. Tutulma sayıları PSC denetim sayılarının oranları dikkate alındığında en yüksek tutulum oranında Hindistan yüzde13 ile ilk sırada yer alırken, Türkiye yüzde 3’lük oran ile 23. sırada yer aldı. Liman özelinde ise göre en fazla PSC Denetimi 1.301 adet ile Novorossiysk (Rusya) limanında yapıldı.

Aysel Yücel