Rapora göre küresel ticaret hacmi, 2025 yılında ilk kez 35 trilyon doların üzerine çıkarak bir önceki yıla göre %7 artış gösterdi. Ancak uzmanlar, yılın son çeyreğinden itibaren büyümenin ivme kaybettiği uyarısında bulunuyor.

Deniz Ticareti Büyümenin Lokomotifi Oldu
Deniz yoluyla yapılan mal ticareti, toplam artışın en büyük bölümünü oluşturdu. Küresel ticaretteki 2,2 trilyon dolarlık genişlemenin 1,5 trilyon doları deniz taşımacılığından gelirken, hizmet ticareti de yaklaşık 750 milyar dolarlık katkıyla neredeyse %9 büyüdü. Buna karşın UNCTAD, dördüncü çeyrekte büyümenin mal ticaretinde %0,5, hizmet ticaretinde %2 seviyelerine kadar yavaşlayacağını öngörüyor.

Doğu Asya Öne Çıktı, Afrika Güçlü Performans Gösterdi
Bölgesel analizlere göre Doğu Asya, son dört çeyrekte ihracatta %9, bölge içi ticarette ise %10 artışla en güçlü performansı sergiledi. Afrika da aynı dönemde ithalatta %10’luk, ihracatta ise %6’lık yükselişle dikkat çekti. Bu eğilim, gelişmekte olan ekonomiler arasındaki Güney-Güney ticaretinin %8’lik büyüme ile küresel ortalamayı geride bıraktığını gösteriyor.

Avrupa ve Kuzey Amerika’da Daha Sınırlı Artış
Kuzey Amerika ihracatı, üçüncü çeyrekteki %3’lük düşüşe rağmen yılı son dört çeyrekte %2 artışla kapattı. Avrupa ihracatı ise yıllık bazda %6 büyüme kaydetti ancak son çeyrekte artış hızı %2’ye geriledi.

Elektronik Sürükledi, Otomotiv Frenledi
Küresel ticaretin sektörel dağılımında imalat sektörü %10 büyüme ile ana itici güç olmaya devam etti. Yapay zekâya bağlı talep artışı sayesinde elektronik sektörü %14’lük büyüme ile başı çekti.

Tarım ürünlerinin ticareti de özellikle tahıllar, meyveler, sebzeler ve yağlı tohumlardaki hareketlilik sayesinde %8 artışla öne çıktı.

Buna karşın otomotiv sektörü küresel ticaretin zayıf halkası oldu. Sektör ticareti yıllık bazda %4 daralırken, içten yanmalı motorlu araçlar %13, elektrikli araçlar %5 geriledi. Sadece hibrit araçlar %22 büyüme ile pozitif ayrıştı.

Emtia piyasalarında demir ve çelik %40 büyüyerek 2024’ün üçüncü çeyreğinden bu yana en güçlü performansı sergiledi. Ancak enerji fiyatlarındaki düşüş nedeniyle genel doğal kaynak ticareti yatay seyretti.

Ticaret Akışları Değişiyor: Friend-Shoring ve Near-Shoring Güçleniyor
UNCTAD’ın raporu, jeopolitik gerilimlerin küresel nakliye rotalarını yeniden şekillendirdiğine dikkat çekiyor. Friend-shoring ve near-shoring eğilimleri üçüncü çeyrekte güçlenerek son yıllardaki düşüş trendini tersine çevirdi ve 2021 seviyelerine yaklaştı. Ayrıca küresel ticaret giderek daha az sayıda büyük ekonomi üzerinden gerçekleşiyor; bu da kargo akışlarının yoğunlaştığını gösteriyor.

2026’ya Doğru İvme Kaybı Uyarısı
Raporda 2026’ya girilirken küresel ticarette ivme kaybı beklendiği vurgulanıyor. Daha yavaş ekonomik büyüme, borç baskıları, artan ticaret maliyetleri ve belirsizlikler özellikle deniz taşımacılığı üzerinde baskı oluşturacak.

2025’in dördüncü çeyreğinde fiyat odaklı büyümeden hacim odaklı büyümeye geçiş ise emtia fiyatları dengelenirken talebin hâlâ güçlü seyrettiğine işaret ediyor. Bu durum, düşen navlun oranlarına rağmen gemi işletmecileri ve limanlar için sürdürülebilir kargo hacimleri anlamına geliyor.