Enerji veri ve analiz şirketi Vortexa Ltd.'nin tahminlerine göre, İran'dan Çin'e Mayıs ayında yapılan günlük ham petrol ve kondensat akışı yaklaşık 1,1 milyon varil seviyesinde gerçekleşti. Bu miktar, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık %20’lik bir düşüşe işaret ediyor.

Söz konusu gerilemenin temel nedenleri arasında, ABD öncülüğünde uygulanan daha sıkı yaptırımlar ve Çin’in rafineri talebindeki zayıflama gösteriliyor. ABD ile İran arasında nükleer program konusunda devam eden çıkmaz, İran petrolünün küresel piyasalardaki dolaşımını zorlaştırırken, tankerlerin konum bilgilerini gizlemek amacıyla transponderlerini kapatması sevkiyat takibini daha da güçleştiriyor.

Çin’in resmi gümrük verileri İran’dan doğrudan petrol ithalatını göstermese de, İran petrolü genellikle Malezya menşeli gibi gösterilerek gemiden gemiye transferlerle ülkeye giriş yapıyor. Bu da sevkiyatların kayıtlarda gizli kalmasına neden oluyor.

Vortexa'nın kıdemli piyasa analisti Emma Li, ABD yaptırımlarının tedarik zincirini zora soktuğunu ve bu durumun akışların sürdürülebilirliği konusunda endişelere yol açtığını belirtti. Li ayrıca, Çin’deki rafinerilerde süregelen mevsimsel bakım sürecinin Temmuz ayına kadar uzayabileceğini ve bunun talebi daha da zayıflatabileceğini ifade etti.

İran petrolünün başlıca alıcıları olan, “çaydanlık rafineriler” olarak bilinen Çin'in bağımsız rafineri işletmeleri ise, indirimli varillere yönelerek kâr marjlarını korumaya çalışıyor. Ancak bu rafineriler, son dönemde düşük kapasiteyle çalışıyor. Vortexa'ya göre, yılın başlarında yapılan yüksek miktardaki stoklama, Mayıs ayındaki satın alma ihtiyacını azaltırken, Rusya'dan gelen daha ucuz petrol türleri (örneğin Sokol ve Novy Port) İran ham petrolünün cazibesini gölgede bıraktı.

Bu gelişmeler, İran’ın enerji gelirlerini daha da baskı altına alırken, Çin'in petrol tedarikinde artan çeşitliliği ve jeopolitik hassasiyetleri öne çıkarıyor.