Kuzey Akım-1 (1.224 km) ve Kuzey Akım-2 (1.200 km), Baltık Denizi altından Rusya'dan Avrupa'ya uzanan ve gaz tedarikini transit ülkeleri bypass ederek gerçekleştirme imkanı sunan doğalgaz boru hatlarıdır.
• Her bir boru hattı, yılda 55 milyar metreküp gaz taşıma kapasitesine sahip iki koldan oluşuyor. Her iki boru hattının toplam tasarım kapasitesi 110 milyar metreküptür.
• Projeye yapılan yatırımların toplam tutarı 7.4 milyar euro’dur.
Boru hatlarının yapım süreci
▪️Kuzey Akım-1: İnşaatı 2010 yılında, ticari sevkiyatları 2012 yılında başlayan proje, Avrupa'ya 10 yıldan daha uzun süre güvenilir gaz tedariki sağladı. Gazprom'un arızalar tespit etmesi üzerine, bu sevkiyatlar Ağustos 2022 sonlarında durduruldu. Alman Siemens şirketi sorunları gidermeye hazırdı, ancak Batı'nın yaptırımları nedeniyle bunun yapılması mümkün olmadı.
▪️Kuzey Akım-2: Eylül 2021'de tamamlanan proje, gazla dolduruldu, ancak Almanya'nın sertifikasyonunu askıya alması nedeniyle devreye alınamadı.
Batı,Batı, Kuzey Akım’a karşı
• Eski ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, 2018 yılında Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hattı projesine karşı çıkmıştı. Washington, boru hattının devreye girmesinin Avrupa'nın enerji güvenliğini tehlikeye atacağına inanıyordu. ABD Dışişleri Bakanı'na göre, Moskova ‘enerjiyi siyasi bir araç olarak kullanabilirdi’. Tillerson'a göre ABD, Avrupa'nın (özellikle Polonya'nın) Amerikan sıvılaştırılmış doğalgazı aracılığıyla enerji tedarik kaynaklarını çeşitlendirme çabalarına yardımcı olacaktı.
• Jo Biden, henüz 2022 yılındaki patlamalardan önce, (Rusya'nın Ukrayna'ya girmesi durumunda boru hattının kapatılmasını ima ederek) "Size söz veriyorum, bunu başarabiliriz" dedi. ABD’li gazeteci Seymour Hersh, Biden'ın boru hatlarını ‘Vladimir Putin'in doğalgazı silah olarak kullanabileceği bir araç olarak gördüğünü’ yazdı.
• Donald Trump, 2019'da Kuzey Akım’a yaptırım uygulamakla kalmadı, aynı zamanda Biden'ı ‘Avrupa'ya uzanan Rus boru hattını onaylamakla’ suçladı. Trump, 2024'te ABD’li gazeteci Tucker Carlson'a verdiği röportajda, boru hattını esasen ‘yok edenin’ kendisi olduğunu hatırlattı.
• ABD’nin aksine, Angela Merkel öncülüğündeki Almanya hükümeti projeyi destekledi.
Sabotajlar. 2022 yılında neler oldu?
• 26 Eylül 2022'de, Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 doğalgaz boru hatlarının dört kolundan üçü Baltık Denizi'nde 80 metre derinlikte patlatıldı ve dört gaz kaçağı tespit edildi.
• Olay, Danimarka'nın münhasır ekonomik bölgesinde meydana geldi. İsveçli sismologlar, boru hatlarının uzandığı güzergahlarda iki patlama kaydetti.
• Danimarka, İsveç ve Almanya makamları sabotaj olasılığını göz ardı etmedi. Patlamalar, Almanya ve diğer Batı Avrupa ülkelerinin onlarca yıldır ucuz Rus gazı aldığı altyapıda benzeri görülmemiş bir yıkıma yol açtı.
• 28 Eylül'de Rusya Başsavcılığı uluslararası terörizm davası açtı.
• Vladimir Putin, 30 Eylül'de patlamanın Avrupa çapındaki enerji altyapısını yok etmeyi amaçladığını belirtti.
• Terör saldırısının failleri henüz tespit edilemedi.
Saldırıyla ilgili soruşturmalar, resmi açıklamalar ve Batı medyasının teorileri
• Almanya, Danimarka ve İsveç, Ekim 2022'de Rusya'nın katılımını reddederek ulusal soruşturmalar başlattı. İsveç Güvenlik Servisi, olay yerinde patlayıcı izleri bularak sabotajı doğruladı.
• Moskova, defalarca kendisinin de katıldığı uluslararası soruşturma talep etti ve soruşturma materyalleri hakkında bilgi verilmesini istedi. Rusya Dışişleri Bakanlığı, bu durumu bir aldatmaca ve sahtekarlık olarak nitelendirdi.
Ekim 2022'de İsveç gazetesi Expressen, Kuzey Akım doğalgaz boru hatlarındaki hasarın ilk görüntülerini yayınladı. Bir insansız sualtı aracı, boru hattında önemli hasarlar tespit etti.
• 31 Ekim 2022'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Gazprom'un Kuzey Akım’ların patlama sahasını incelemesine izin verildiğini açıkladı. Olay yerinde iki krater oluştuğunu belirtti. Boru hattının 40 metrelik bir bölümü kopmuş ve 90 derece eğilmişti. Devlet Başkanı, parçaların yakındaki Kuzey Akım 2 boru hattına zarar verdiğini ifade etmişti.
• Ekim 2022'de Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna'nın Nikolayev Bölgesi’ne bağlı Oçakiv'de konuşlu İngiliz donanma temsilcilerinin doğalgaz boru hattı patlamasının hazırlık ve uygulamasında yer aldığını açıkladı. Tanınmış Alman-Fin girişimci ve dosya paylaşım sitesi Megaupload'un kurucusu Kim Dotcom, eski İngiltere Başbakanı Liz Truss'ın patlamanın hemen ardından eski ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'a "İşlem tamam" yazılı bir SMS gönderdiğini belirtti. Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev, bu yazışmanın İngiliz Donanması'nın patlamaya karıştığını doğruladığını vurguladı. Rusya Dış İstihbarat Servisi Direktörü Sergey Narişkin de Rusya'nın, Truss'tan gelen bu kısa mesajın Kuzey Akım'daki patlamayla ilgili olduğuna inanmak için dolaylı nedenleri olduğunu belirtti.