Gemilerdeki yangın söndürme standartları, modern gemi tasarımlarının ve yeni nesil kargoların mürettebat eğitim kapasitesini zorlamasıyla birlikte yeniden masaya yatırılıyor. Lityum iyon pillerden alternatif yakıt sistemlerine, otomatik makinelerden karmaşık gemi mimarilerine kadar genişleyen risk profili, sektör liderlerini acil güncellemeler yapmaya zorluyor.
Bu tartışmalar, geçen yıl Kuzey Atlantik’te elektrikli araç taşıyan bir konteyner gemisinde meydana gelen ölümcül yangının ardından daha da alevlendi. Bir mürettebatın hayatını kaybettiği ve geminin terk edilmek zorunda kaldığı olay, modern kargoların artık geleneksel yangın söndürme eğitimlerinde öngörülmeyen senaryolar yarattığını somut biçimde ortaya koydu.
Lityum Piller ve Yeni Nesil Yakıtlarla Gelen Risk
Lityum iyon pillerin oluşturduğu tehlike, klasik kargo yangınlarından tamamen farklı. Termal kaçış sonucu ortaya çıkan aşırı ısı, zehirli gazlar ve oksijen üretimi; bu tür yangınların hem kontrol edilmesini hem de söndürülmesini son derece zorlaştırıyor. Söndürüldükten günler sonra bile yeniden alevlenebilmeleri ise durumu daha da kritik hale getiriyor.
Elektrikli araçlar, tüketici elektroniği, hibrit tahrik sistemleri ve gemi içi enerji depolama çözümleri göz önüne alındığında, gemi mürettebatının her pil tipi için uygun taktikleri bilmesi gerekiyor. Buna rağmen, mevcut eğitim programlarının büyük bölümü bu farklı senaryolara hazırlık sunmuyor.
Benzer şekilde LNG, metanol, amonyak ve hidrojen gibi alternatif yakıt sistemleri de yeni yangın ve patlama riskleri yaratıyor. Her biri özel tespit sistemleri, farklı söndürme yöntemleri ve ek mürettebat koruma protokolleri gerektiriyor.
Washington Eyaleti Denizcilik Kooperatifi Genel Müdürü Dan Smiley, durumu şu sözlerle özetliyor:
“Yangın senaryosunda mürettebatın on yıl önce aldığı eğitimden tamamen farklı davranan kargo ve yakıt sistemlerini gemilere yerleştiriyoruz.”
Eğitim Açığı ve Operasyonel Gerçeklik
STCW kapsamında verilen temel ve ileri yangın eğitimleri hâlâ sektörün omurgasını oluşturuyor. Ancak uzmanlara göre bu eğitimler, gemilerin hızla değişen teknolojik yapısını ve yeni nesil kargoların risk profilini karşılamakta yetersiz kalıyor.
Bazı eğitim merkezleri elektrikli araç yangın simülatörleri ve alternatif yakıt senaryoları eklemeye başladıysa da, bu uygulamalar sektörde henüz yaygın değil. Üstelik, gemiler limana ulaştığında devreye giren kıyı tabanlı itfaiye ekipleri çoğu zaman denizcilik-özel eğitimlere sahip değil.
ABD Sahil Güvenlik Puget Sound Sektörü Liman Komutanı Kaptan Mark McDonnell, kıyı ve gemi ekiplerinin hazırlığının kritik önemine dikkat çekiyor:
“Gemilerde çıkan yangınlar can güvenliğini tehlikeye atıyor ve kritik tedarik zincirlerini aksatıyor. Büyük gemi yangınlarında hazırlıklı olmak için birlikte çalışmak zorundayız.”
Düzenleyici Adımlar Hızlanıyor, Ancak Yetersiz
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), elektrikli araç taşıyan gemiler için geçici yangınla mücadele yönergeleri yayımladı. Sınıflandırma kuruluşları alternatif yakıt sistemlerine sahip gemiler için yeni güvenlik standartları geliştirirken, liman yetkilileri acil müdahale protokollerini güncelliyor.
Buna karşın uygulama sahada oldukça tutarsız. Güvenlik savunucuları, teknolojik dönüşümün hızına yetişemeyen düzenlemelerin ciddi risk yarattığını vurguluyor.
Ulusal Liman Güvenliği Konferansı 2026: Kritik Sorular Gündemde
Tüm bu sorunlar, 24–25 Mart 2026’da Seattle’da düzenlenecek Ulusal Liman Güvenliği Konferansı’nda masaya yatırılacak. Puget Sound Liman Güvenliği Komitesi’nin organizasyonunda ve Puget Sound Denizcilik Borsası’nın yönetiminde gerçekleştirilecek etkinlik; Sahil Güvenlik yetkililerini, eğitim uzmanlarını, liman operatörlerini, gemi sahiplerini ve acil müdahale kurumlarını bir araya getirecek.
Puget Sound Denizcilik Borsası İcra Direktörü Patrick Gallagher, konferansın önemini şu sözlerle dile getiriyor:
“Hızlı bir değişim dönemindeyiz. Teknolojik dönüşümleri benimserken en yüksek güvenlik standartlarını nasıl koruyacağımıza odaklanmak zorundayız.”
Sektöre Çağrı: “Şimdi Yatırım Yapma Zamanı”
Uzmanlara göre etkili yangın güvenliği sadece yeni ekipman almakla sınırlı değil; gerçekçi eğitimler, liman ve gemi ekipleri arasında düzenli tatbikatlar, gelişen riskleri hesaba katan gemi tasarımları ve sektör genelinde şeffaf bilgi paylaşımı gerekiyor.
Denizcilik Yangın ve Güvenlik Birliği Genel Müdürü Curtis Cannizzaro’nun sözleri bu yaklaşımı net biçimde ortaya koyuyor:
“Ya şimdi eğitime ve ekipmana yatırım yapacağız ya da daha sonra çok büyük bir bedel ödeyerek acı dersleri tekrarlayacağız.”
gcaptain.com sitesinden tercüme edilmiştir.