Bağımsızlığa ve egemenliğe giden yol: Çanakkale Deniz Savaşı

Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale cephesi, tarihin seyrini değiştirdi. 19 Şubat’ta başlayan Çanakkale Deniz Savaşı, 18 Mart’ta işgal kuvvetlerinin püskürtülmesiyle sonuçlandı. Deniz zaferini kara zaferi izledi.

Yokluk içindeki ordu, Mustafa Kemal önderliğinde tarihi bir zafere imza attı. Bağımsızlık ateşi yakıldı. Milli Mücadele’nin ve Cumhuriyetin “önsözü” yazıldı.

Çanakkale’de oluşan milli bilinç ve uyanış, önce Milli Mücadele’ye motivasyon oldu. Zaferle sonuçlanan Milli Mücadele ise Cumhuriyet ile taçlandı. Ulu önderin Çanakkale’deki “Ben size savaşmayı değil ölmeyi emrediyorum” yönergesi, Milli Mücadele’de “Ya istiklal ya ölüm” parolasına evrildi. 

Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale cephesi, Türkler için aktif bir cephe değildi. İtilaf Devletleri’nin İstanbul’a uzanma hedefi ile ihtiyat cephesi olarak planlanan bu cephe aktif hale geldi. 

3 Kasım 1914’te İtilaf Devletleri’ne ait 18 parçalık bir donanma, sabahın ilk saatlerinde taarruza geçti. İngilizler Ertuğrul ve Seddülbahir’e, Fransızlar ise Kumkale ve Orhaniye tabyalarına bombardımana başladı.

Cephaneliğe isabet eden bir mermi sonrası yaşanan patlamada 66’sı subay 71 asker, cephede Türklerin verdiği ilk şehitler oldu. Deniz savaşına önlem almak için mayın döşendi.

Savaşın kaderini değiştiren atama ise 18 Ocak 1915’te yapıldı. 3. Kolordu tarafından yeniden oluşturulmasına karar verilen 19. Tümen Komutanlığı’na Sofya Ataşemiliteri Erkânı Harbiye Kaymakamı Kurmay Yarbay Mustafa Kemal Bey atandı.

İngiliz mayın tarama filosu, Akyarlar ile Kepez Körfezi arasındaki alanı taramış ve 18 Mart sabahı vermiş olduğu raporda, bölgenin mayınsız olduğunu bildirmişti.

Aynı şekilde Fransız mayın arama-tarama filosu da Akyarlar’a kadar olan bölgenin mayından temizlenmiş olduğunu bir raporla tespit etmişti. Cephedeki en büyük kırılmalardan birisi bu aşamada yaşandı. 

Nusret mayın gemisinin bu alandaki başarısı, Türk denizcilik tarihine altın harflerle yazıldı. 

Nusret mayın gemisinin gizlilik içerisinde döşemeyi başardığı mayınlar, her iki Türk mevzisinden açılan taarruz ateşiyle beraber Irresistible, Ocean, Queen Elizabeth, Inflexible, Agamemnon, Lord Nelson, Triumph, Prince George, Bouvet, Suffren, Gaulois, Charlemagne, Vengeance, Irresistible, Albion, Ocean, Swiftsure ve Majestic gibi İngiliz ve Fransız filolarının büyük ateş gücüne sahip olan savaş gemilerinin yüzde 35’ini etkisiz hale getirdi. Mayın ve taarruz ateşinden kurtulmayı başaranlar ise Bozcaada ve Midilli yönüne çekilmek zorunda kaldı.

Deniz zaferini kara zaferi takip etti. Kara zaferinde olağanüstü bir inisiyatif alan Yarbay (sonrasında Albay) Mustafa Kemal askeri ve stratejik dehası ile zafere imzasını attı. Tüm dünyanın dikkatini çekti.